KARGO ŞİRKETLERİNİN TAŞIMA İŞLERİ İLE İLGİLİ SORUMLULUKLARI

            Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve günümüz itibari ile tüm dünyayı kasıp kavuran Covid-19 salgınının ülkemizde de halen devam ediyor olması, e-ticaret hacminde büyük artışa sebep olurken aynı zamanda da kargo şirketlerine olan talebi büyük oranda arttırmıştır. Bu talepler hiç şüphesiz, taşıma hukukunun önemini de arttırmışır. Bu yazımızda kısaca taşıma hukuku gereği, kargo şirketlerinin gönderiyi taşıma süreci boyunca uyması gereken özen yükümlülüğünden ve bu yükümlülüğün ihlali durumunda doğacak tazmin yükümlülüğünden bahsedeceğiz.

            4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun Acente, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanların sorumluluğu başlıklı 9. maddesinin 2. cümlesinde mevcut bulunan “…kargo işletmeciliği yapanlar, eşyayı teslim aldığı andan teslim edinceye kadar, eşyanın tamamı ve kısmen kaybından ve vuku bulacak hasarından, korunması ve taşınmasından, güvenliği ve düzenliliğini sağlamaktan, çevre kirliliğini önleme ve insan sağlığını koruma konusundaki kurallara uymaktan sorumludur.” şeklindeki düzenleme, kargo şirketlerinin gönderilerinizi taşıma sürecinde uyması gereken özen yükümlülüğün esaslarını kapsamlı biçimde belirlemektedir. Kanun bu düzenleme ile kargo şirketlerinin taşıma sürecinde uyması gereken özen yükümlülüğünün başladığı zamanı, “kargo işletmecisinin eşyayı teslim aldığı an” şeklinde belirlemiştir. Yine bu düzenleme ile kargo şirketinin sorumluluğu; eşyanın tamamen veya kısmen kaybını,  taşıma sürecinde oluşacak hasarı, eşyanın güvenliği gibi bir çok durumu kapsamaktadır. Ancak gönderen, eşyanın varış noktası, cinsi, miktarı ve nitelikleri ile diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak taşımacıya bildirmek zorundadır. Yanlış ve eksik bildirmelerden doğacak her türlü sorumluluk gönderene aittir. 

            6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 766’da bulunan “Taşıma akdinde kanunun taşıyıcıya ve hususiyle faaliyetleri devletin iznine bağlı taşıma işletmelerine yüklediği mesuliyetlerin önceden hafifletilmesi veya kaldırılması neticesini doğuran bütün kayıt ve şartlar hükümsüzdür. Bu kayıt ve şartların işletme nizamnamelerine, umumi şartnamelere tarifelere veya bunlara benzer diğer vesikalara konulmuş olması halinde de hüküm aynıdır.” şeklindeki düzenleme gereği, kargo şirketlerinin kendi yükümlülüklerinin kanunda öngörülenden daha hafif hale getirilmesi amacı taşıyan her türlü kayıt, şart ve düzenleme hükümsüzdür. Ancak tüketici olarak sizlerin de imza attığınız belgelere dikkat etmenizde her zaman fayda vardır.

            Yukarıda bahsetmiş olduğumuz kargo şirketinin taşıma sürecinde göstermesi gerekli olan dikkat ve özene aykırı davranışları nedeni ile uğradığınız zararı yine genel hükümler gereği tazmin etme şansınız vardır. Bu konuda Kanun, zamanaşımını eşyanın gönderilene tesliminden itibaren 1 yıl olarak belirlemiştir. Eğer eşya muhtelif nedenler ile hiç teslim olmamış ise, bu süre eşyanın teslim olması gereken zamandan itibaren başlamış olur.  Ancak eşya; taşıyıcının hile veya ağır kusurundan dolayı zayi olmuş, noksanlaşmış veya bozulmuş yahut geç teslim edilmişse kargo şirketinin tazmin mesuliyeti bu 1 yıllık zamanaşımına tabi olmayıp, genel zamanaşımı süresine tabidir.